Hafıza-i Beşer: Osmanlı Yazmalarından Hikâyeler sergisinin daha geniş kitlelere tanıttığı, bugüne kadar araştırmacıların özel bir izin prosedürüyle, parça parça kullanabildikleri Suna ve İnan Kıraç Vakfı Elyazması Koleksiyonu’nun tamamını erişime açtık. Artık 626 cilt ve 1311 eserden oluşan koleksiyona dijital kütüphane kataloğumuz üzerinden erişebileceksiniz. Araştırmacıların evlerine kapanmak zorunda kaldığı salgın günlerinde, Osmanlı entelektüel, sosyal ve kültürel hayatının farklı unsurlarına dair, bir kısmının başka nüshası bulunmayan çok zengin kaynaklar sunan bu koleksiyonun hem Osmanlı tarihçilerine hem de Osmanlı tarihine ilgi duyan takipçilerimize faydalı olacağına inanıyoruz.
Suna ve İnan Kıraç Vakfı Elyazması Koleksiyonu’nun kısa tarihi
Paşanın Kitapları
Miratü’l-edâr ve mirkatü’l-ahbar, Hoca Sadeddin Efendi (ö. 1599). İstinsah: Mehmed b. Mustafa el-Hatib. Suna ve İnan Kıraç Vakfı (SVİKV), İAE, ŞR 301. Eserin ilk yaprağında, 1818-19 tarihinde Mehmed Emin İmam’a, 1891-92 tarihinde Mehmed Said b. Ali Namık’a ve 1914’te oğlu Mehmed Kemal’e intikal ettiğini belirten mühürler basılıdır. Ayrıca ikinci yaprakta Said Paşa’nın mavi zemin üzerine beyaz mürekkeple yazılmış dikdörtgen mührü bulunur.
Suna ve İnan Kıraç Vakfı Elyazmaları Koleksiyonu’nun ilk nüveleri, Sadrazam Küçük (Mehmed) Said Paşa (ö. 1914) tarafından atılmıştı. Özellikle II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) yıldızı parlamış bir bürokrat olan Küçük Said Paşa, 1912’ye kadar sürdürdüğü kariyerinde defalarca sadrazamlığa getirilmişti. Birçok modern eğitim kurumunun açılmasına önayak olmuş, 1884 yılında devlet eliyle kurulan ilk kütüphane olan Kütüphane-i Umumi-i Osmanî’nin, yani Beyazıt Kütüphanesi’nin kurulmasını sağlamıştı. Öldüğünde geriye 1119 kitaplık kişisel bir kütüphane bırakmıştı. Bu kitapların bir kısmı babası Ali Nâmık Bey’den kendisine, ondan da oğlu Mehmed Kemâl’e geçmişti ki bu şecerenin izini yazmalardan takip etmek mümkündür.
Şevket Rado: Yazmak İçin Biriktirmek
Ticaret Bakanı Mahmud Nedim Gündüzalp’in İstanbul Gazeteciler Cemiyeti’ni ziyareti. En solda Şevket Rado. 23 Ocak 1948. SVİKV, İAE, CFA_006047.
Şevket Rado’nun koleksiyonundaki Kâtip Çelebi’nin Takvimü’t-tevârîh’i için yazdığı notlar. Takvimü’t-tevârîh. Kâtip Çelebi (ö. 1657), 1648 (?). İstinsah: Mesud b. İbrahim el-İstanbuli, 1652. SVİKV, İAE, ŞR 291.
Küçük Said Paşa bu koleksiyonun ilk kurucu figürü olsa da, gerçek yaratıcısı Şevket Rado’ydu. 1913 yılında Üsküp’te doğan Şevket Rado gazeteci bir aileden geliyordu. Kendisi de 20. yüzyılda Türkiye’de dergiciliğin kurumsallaşmasının en önemli aktörlerinden oldu, Doğan Kardeş, Aile, (Resimli) Hayat, Hayat Ansiklopedisi, Hayat Aile Ansiklopedisi, Hayat Hayvanlar Ansiklopedisi, Hayat Tarih Mecmuası, Hayat Spor, Hayat Ayna, Ses ve Türkiyemiz’i yayımladı. 1988’de vefat eden Şevket Rado, hat, tezhip ve cilt sanatları üzerine bilgi ve tecrübesiyle zengin bir hat ve yazma koleksiyonu oluşturmuştu. Küçük Said Paşa koleksiyonunu ilk değerlendiren kişilerden biriydi. Said Paşa yazmalarından 79 adedini, 1961-1976 yılları arasında kendi koleksiyonu için almıştı. İstanbul’un en ciddi yazma ve nadir eser alıcılarından biriydi. Cihangir’deki dairesinde bir referans kütüphanesi oluşturmuş, yayımladığı dergilerin yazarlarının bu kütüphaneyi kullanmalarını sağlamıştı.
Yazmalar İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde!
2007 yılında Suna ve İstanbul Araştırmaları Enstitüsü tarafından satın alınan ve yeni eklemelerle birlikte 626 cilt ve 1311 esere ulaşan koleksiyon, 2011-2014 yılları arasında Profesör Günay Kut’un önderliğindeki bir uzman ekip tarafından, eşine az rastlanır bir titizlikle kataloglandı ve bu katalog üç cilt olarak yayımlandı.*
Kut, Günay, et al. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yazma Eseler Kataloğu. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, 2014. Fotoğraf: Engin Şengenç.
*Basılı katalogla dijital kataloğumuz arasında bazı uyumsuzluklar olabilir, dijital kataloğumuz güncellenmeye devam ediyor. Eğer siz de bu uyumsuzlukları fark ederseniz lütfen bize ulaşın.