Cumhuriyet tarihinin en dramatik değişim süreçlerinden biri olan Köy Enstitülerine odaklanan, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfı işbirliğiyle hazırladığı Düşünen Tohum, Konuşan Toprak: Cumhuriyet’in Köy Enstitüleri 1940-1954 sergisi, arşiv belgeleri, fotoğraflar, kişisel eşyalar ve tanıklıklarla önemli bir döneme ışık tutuyor. Sergi kapsamında Pera Film, Ahmet Soner’in hazırladığı altı belgesel filmi ücretsiz olarak gösterime sunuyor.
60 Yıl Sonra Geriye Kalanlar
Yönetmen: Ahmet Soner
44’, 2000-2004, Türkiye, Türkçe
21 Köy Enstitüsünden görüntülerin yer aldığı belgeselde enstitülü 23 öğretmenin kısa röportajları da yer almaktadır.
Gösterimler
5 Haziran Salı, 18.30
Cılavuz Köy Enstitüsü
Yönetmen : Ahmet Soner
75’, 2000-2008, Türkiye, Türkçe
1937’de Kars’ın Susuz ilçesindeki Ruslardan kalma kışlada açılan Eğitmen Kursu, 1940 yılında Köy Enstitüsü olarak sürdürülmüş; Kars, Ağrı, Erzurum ve Artvin’den seçilen öğretmen adayları dört yıl sonra kendi köylerine gönderilmiştir. Kapatılana kadar dokuzyüzü aşkın öğretmen mezun edilmiştir. Daha sonra Cılavuz’a, Köy Enstitülerinin kapatılması için var gücüyle çalışan Kazım Karabekir’in adı verilmiştir.
Gösterimler
17 Mayıs Perşembe, 18.30*
21 Haziran Perşembe, 18:30
*Gösterim sonrası yazar Firdevs Gümüşoğlu ile söyleşi. Etkinlik ücretsizdir, rezervasyon yapılmaz.
Göçebe Enstitü: Kepirtepe
Yönetmen: Ahmet Soner
61’, 2000-2004, Türkiye, Türkçe
1937 yılında Edirne-Karaağaç’da Eğitmen Kursu ve Trakya Köy Öğretmen Okulu açılır. Okul ve Kurs önce Alpullu’ya, daha sonra Lüleburgaz’a nakledilir. Okulun Kepirtepe’ye kurulmasına karar verilmesiyle birlikte binalar yükselmeye başlar. 17 Nisan 1940’da Kepirtepe Köy Enstitüsü olan okulun öğrencileri, bir yıl sonra Trakya’nın güvenlik nedeniyle boşaltılması yüzünden Ankara’nın Hasanoğlan köyüne göçerler. Dokuz ay sonra yeniden Kepirtepe’ye dönülür. Enstitülerin kapatılmasına kadar geçen süre içinde Kepirtepe’den 709 öğretmen mezun edilmiştir.
Gösterimler
10 Mayıs Perşembe, 18.30
19 Haziran Salı, 18.30
Yönetmen : Ahmet Soner
95’, 2000-2007, Türkiye, Türkçe
1937’de İzmir, Manisa, Aydın ve Muğla illerinden seçilen öğrencilerle “Köy Öğretmen Okulu” olarak İzmir Amerikan Koleji’nde başlayan eğitim, 1940 yılında “Köy Enstitüsü” olarak sürdürülmüş; ilk mezun olanların tümü Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’ne gönderilmiştir. 1950’den sonra karma eğitime son verilmiş, kız öğrenciler Kızılçullu’da toplanmıştır. O tarihe kadar yaklaşık 1300 öğretmen, sağlık memuru ve ebe mezun edilmiştir.
Gösterimler
14 Haziran Perşembe, 18.30
Savaştepe Köy Enstitüsü
Yönetmen : Ahmet Soner
90’, 2000-2005, Türkiye, Türkçe
1940 yılında Balıkesir’in Savaştepe beldesinde kurulan Köy Enstitüsü önce Eğitmen Kursu olarak eğitime başlamış, daha sonra Balıkesir köylerinden seçilen kırk öğrenci ile etkinliğini sürdürmüş, 12 yıl içinde 141 kadın, 1030 erkek öğretmen yetiştirmiştir.
Gösterimler
22 Mayıs Salı, 18.30*
28 Haziran Perşembe, 18.30
*Gösterim sonrası belgeselin yönetmeni Ahmet Soner ile söyleşi. Etkinlik ücretsizdir, rezervasyon yapılmaz.
Yönetmen: Ahmet Soner
105’, 2000-2006, Türkiye, Türkçe
Belgesel, 1936 yılında, Mahmudiye Köyü’nde eğitim kursu olarak açılan okula, ertesi yıl Hamidiye Köyü’nde inşa edilen binaların eklenmesiyle kurulan öğretmen okulunu anlatıyor. 1940 yılında çıkan bir yasayla “Çifteler” adıyla ilk köy enstitüsü olarak faaliyet gösteren okul, 13 yıl içinde 51’i kadın, 1248’i erkek olmak üzere 1299 öğretmen yetiştirdi.
Gösterimler
7 Haziran Perşembe, 18.30